ਅਜਿਹਾ ਬਾਗ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਅਜਿਹੀ ਛੱਤ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਭਰੀ ਹੋਈ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਘਾਟੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਿਬਿਸਕਸ, ਜੈਸਮੀਨ, ਗੁਲਾਬ, ਆਰਕਿਡ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਡਾਹਲੀਆ, ਗੁਲਦਾਉਦੀ, ਡਾਇਨਥਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲ ਸਜੀ ਹੈ, ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।

ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਾਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲਾਂ, ਫੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟੀ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਬਣਾਇਆ। ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬਾਲਟੀਆਂ, ਡੱਬਿਆਂ, ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਸੀਮਿੰਟ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਅਤੇ ਡਰੰਮਾਂ ਸਮੇਤ 4,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਰਤਨ ਹਰੇ-ਚਿੱਟੇ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਫਰਸ਼ ‘ਤੇ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਠੰਢੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਹਨ, ਪਰ ਲਗਨ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬਾਗਬਾਨ ਹਨ। ਉਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ ਅੱਠ ਛੋਟੇ ਗਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਇਹ ਸਭ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ

ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਟੈਰੇਸ ਗਾਰਡਨ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਦਿਨ, ਉਨਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਨੂੰ ਯੂਟਿਊਬ ‘ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਬਗੀਚੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ “ਬਾਗਬਾਨੀ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ” ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।

ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਫੁੱਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਗਣ ਅਤੇ ਖਿੜਨ ਲੱਗੇ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਿਲਣ ਲੱਗੇ ਜੋ ਆਪਣੇ ਬਗੀਚਿਆਂ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਂਡ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ “ਗਰੇਸ ਆਫ ਗੌਡ ਔਰਗੈਨਿਕ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਇਸ ਬ੍ਰਾਂਡ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਅੱਜ, ਮਾਣ ਨਾਲ ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਹਰਿਆਲੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ 20-30 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਜਦੋਂ ਘਰੇਲੂ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਲੋਕ ਔਨਲਾਈਨ ਮਦਦ ਮੰਗਣ ਸਮੇਂ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ, ਹੱਲ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਜਵਾਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਉੱਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਆਪਣੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ‘ਤੇ, ਉਹ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਜੈਵਿਕ ਹੱਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

4000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਮਲਿਆਂ ਵਾਲੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਗੀਚਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਰੇਲੂ ਗਾਰਡਨਰਜ਼ ਲਈ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਗਬਾਨੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਉਹ ਆਪਣੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਉਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਫਲ ਜਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨਹੀਂ ਵੇਚਦੇ, ਪਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਬੂਟੇ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਚਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧਣ ਅਤੇ ਉਹੀ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਟੈਰੇਸ ਗਾਰਡਨ ਤੋਂ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ।

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਖਿੜਨ ਵਾਲੇ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਸੂਚੀ

• ਗਰਮੀਆਂ-ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਬੂਟੇ
• ਗਰਮੀਆਂ-ਸਰਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਬੂਟੇ
• ਗਰਮੀਆਂ-ਸਰਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਬਲਬਸ ਪੌਦੇ
• ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਪੌਦੇ (ਛੋਟੇ ਰੁੱਖ)

ਇਹ ਸਾਰੇ ਪੌਦੇ ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਨੇ ਖੁਦ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਉਗਾਏ ਹਨ। ਉਹ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ: 13500 ਵਰਗ ਫੁੱਟ

ਬਾਗਬਾਨੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਦਾ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ 3 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਬਸਕ੍ਰਾਈਬਰ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਬਾਗਬਾਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਸੁਝਾਅ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਨਲਾਈਨ ਬਾਗਬਾਨੀ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਾਖਲ ਹਨ।

ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਗਬਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਸੀ।

ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸ਼ੌਕ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹ ਕੇ, ਵੀਡੀਓ ਦੇਖ ਕੇ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਹੁਨਰ ਹੈ ਜੋ ਅਭਿਆਸ, ਧੀਰਜ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਰਚੁਅਲ ਦਰਸ਼ਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਰਗੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਉਨਾਂ ਦੇ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ, ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਗ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਇਹ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਰਹੇ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੋਹਿਤ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਫੁੱਲ ਵੇਖਦੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਕਰਦਾ ਕਿ ਇੱਕ ਪੋਦਾ ਲੈ ਕੇ ਉਗਾ ਲੈਣ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਟੈਰੇਸ ਗਾਰਡਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਗਈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁੱਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੌਸਮੀ, ਆਮ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਵੀ ਲਗਾਏ।

ਇਹ ਫੁੱਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਗੀਚੇ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਕਰਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਇਹ ਟੈਰੇਸ ਗਾਰਡਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਚਿੱਟੇ ਬੈਂਗਣ, ਨਿੰਬੂ, ਮਸ਼ਰੂਮ, ਮੂਲੀ, ਮਿਰਚ, ਲੌਕੀ, ਪੇਠਾ, ਟਮਾਟਰ, ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ, ਤੋਰੀ, ਬੀਨਜ਼, ਗੋਭੀ ,ਧਨੀਆ, ਪੁਦੀਨਾ, ਪਾਲਕ, ਤੁਲਸੀ, ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ (ਵਿੰਟਰ ਚੈਰੀ) ਅਤੇ ਚੁਕੰਦਰ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਲਾ, ਆਲੂਬੁਖਾਰਾ, ਚੀਕੂ, ਅਮਰੂਦ, ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ,  ਪਪੀਤਾ, ਆੜੂ, ਅੰਬ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਉਗਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਇਹਨਾਂ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਸਾਰੇ ਪੌਦੇ ਘਰੇਲੂ ਖਾਦ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜੈਵਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਸਿਰਫ ਅਸਥਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਉਪਜ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਜ਼ਹਿਰ ਖਾਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਜੈਵਿਕ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਨਾਂ ਦਾ ਟੀਚਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ “ਜੈਵਿਕ ਉਗਾਉਣ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖਾਣ” ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ, ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਨੂੰ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ ਹਨ, ਪਰ ਵਿੱਤੀ ਵਿਕਰੀ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ “ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਬੂਟੇ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੋਈ ਦੁਰਲੱਭ ਪੌਦੇ ਨਾ ਹੋਣ।”

ਉਹ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਸਾਰੇ ਬੂਟੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਬਾਗਬਾਨਾਂ ਜਾਂ ਬਾਗਾਂ ਦੀਆਂ ਨਰਸਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੌਦੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ।”

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਵੈ-ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਲਗਾਏ ਬੂਟੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਫੁੱਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕੀ ਹੈ? ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬਗੀਚੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੌਦੇ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ “ਮਾੜੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੇਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਹਵਾ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਰਿਆਲੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਗੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਬਗੀਚਾ ਬਣਾਉਣਗੇ।”

ਸੁਪਨਾ

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਹਰਿਆਲੀ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਲਿਆਉਣਾ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ।

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਮਰਥਕ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਟੈਰੇਸ ਫਾਰਮਿੰਗ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ  ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ, ਹੋਰ ਸਮੱਗਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ; ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚਿਆਂ ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਹੱਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਸੁਨੇਹਾ

ਰਾਮ ਵਿਲਾਸ ਜੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੈਵਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਥੋੜਾ ਮਹਿੰਗਾ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਪਰ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲਗਭਗ 80% ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗਾ।