img_4210

ਸੰਗੀਤਾ ਤੋਮਰ

(ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ)

ਜੈਵਿਕ ਗੁੜ ਵੇਚ ਕੇ ਇੱਕ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੀ ਜੋੜੀ ਚੱਖਿਆ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਸਵਾਦ

ਤੁਸੀਂ ਬੇਸ਼ੱਕ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ?
ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਗੀਤਾ ਤੋਮਰ ਜੀ ਅਤੇ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਾਥੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਅਤੇ ਜਜ਼ਬੇ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਸੰਗੀਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਭੁਪਿੰਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਸੰਗੀਤਾ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੈਟਲ ਹਨ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਅੱਗੇ ਵਾਲੀ ਬੈਲਟ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਗੰਨੇ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਫਸਲ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਗੰਨਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ 9.5 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਗੰਨਾ ਉਗਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਅਤੇ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਕਿਸਾਨ ਐਗਰੋ-ਪ੍ਰੋਡਕਟ’ ਨਾਮ ਹੇਠ ਗੰਨੇ ਤੋਂ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।

ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

  • ਗੁੜ
  • ਸ਼ੱਕਰ
  • ਦੇਸੀ ਖੰਡ
  • ਜਾਮੁਨ ਦਾ ਸਿਰਕਾ
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਵਾਦ ਵਾਲੇ ਕੁੱਲ 12 ਉਤਪਾਦ ਗੁੜ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਆਰਗੈਨਿਕ ਫਲਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਫਲੇਵਰਡ ਚਾਕਲੇਟ, ਅੰਬ, ਸੌਂਫ, ਇਲਾਇਚੀ, ਅਦਰਕ, ਮਿਕਸ, ਅਜਵਾਇਨ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਅਤੇ ਮੂੰਗਫਲੀ ਗੁੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕੋਈ ਸਿਖਲਾਈ ਨਹੀਂ ਲਈ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਖੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗੰਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੱਜ ਦੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜੋ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿੱਠੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੰਡ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁੜ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁੜ ਨੂੰ ਬਰਫੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਜਿੱਥੇ 1 ਟੁਕੜਾ ਜਿਸਦਾ ਭਾਰ ਲੱਗਭਗ 22 ਗ੍ਰਾਮ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਦੁੱਧ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਆਸਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਆਰਗੈਨਿਕ ਸੀ ਅਤੇ ਖੰਡ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸੀ।
“ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਵਾਦਿਸ਼ਟ ਗੁੜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ”- ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਸੰਗੀਤਾ ਜੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਉਹ ਨਿਯਮਤ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਲਈ ਸਟੀਲ-ਇਨਫਿਊਜ਼ਡ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦ ਮਸ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਸਵਾਦ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਭੂਪਿੰਦਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦਿੱਲੀ ਦੇ 106 ਸਰਕਾਰੀ ਸਟੋਰਾਂ ਅਤੇ 37 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਟੋਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 125 ਕੁਇੰਟਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲੋੜ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਫਸਲ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਗੁੜ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਈ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਪਜ ਮੌਸਮੀ ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪਿਛੋਕੜ

ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ 2009 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗਾਰਡ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਭੋਜਨ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਤਜਰਬਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪੰਜ ਤਾਰਾ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 2019 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਅਭਿਆਸਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੱਡਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਨ ਪਲਾਂਟ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਗੰਨਾ ਖਰੀਦ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਆਮਦਨ ਸਾਧਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।
ਸੰਗੀਤਾ ਤੋਮਰ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮੇਜਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਔਰਤ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।

ਚੁਣੌਤੀਆਂ

ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਓਹੀ ਖਪਤਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸਾਨ ਹਨ ਜੋ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੰਡ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਗੁੜ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣਾ ਉਤਪਾਦ ਘੱਟ ਮੁੱਲ ‘ਤੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣ ਨਾਲ ਬਣੇ ਗੁੜ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ

  • ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਗੁੜ ਮੋਹਤਸਵ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
  • ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਗੁੜ ਮੋਹਤਸਵ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਸੁਨੇਹਾ

ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਆਉਣ। ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਅਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ ਪਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਘੱਟ। ਇਸ ਲਈ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣੀ ਰੁਚੀ ਅਨੁਸਾਰ ਚੁਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਯੋਜਨਾਵਾਂ

ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ ਦੂਜਾ ਖਪਤਕਾਰ ਵੀ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਆਰਗੈਨਿਕ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦ ਸਕੇਗਾ।