ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਕੁੱਝ ਵੀ ਖਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਭ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਖੂਨ ਪਸੀਨੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਹ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਵਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਜੇਕਰ ਉਹੀ ਕਿਸਾਨ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਣ ਬਣ ਜਾਏ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?

ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ, ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ, ਝਾੜ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਰੁਝਾਨ ਬਣ ਚੁਕੀ ਹੈ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੋਜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਧੇਰੇ ਬਿਜ਼ਨਸ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਖਪਤਕਾਰ, ਦੋਵੇਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਮੂਲ ਮੰਤਵ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਨ।

ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਾਸਾਨਬੋ ਫੁਕੂਓਕਾ ਨੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਿਆ ਅਤੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:

“ਖੇਤੀ ਦਾ ਪਰਮ ਉਦੇਸ਼ ਫ਼ਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੇ-ਐਬ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਅਵਸਥਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ।”

ਇਸੇ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚੋਂ ਲੱਗਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ – ਕਾਂਤਾ ਦੇਸ਼ਟਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ ਅਤੇ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰ ਕੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੀਆ ਬਣ ਚੁਕੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਕਾਂਤਾ ਦੇਸ਼ਟਾ ਸਮਾਲਾ ਪਿੰਡ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਕਿਸਾਨ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਕਿ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੰਡਦੇ ਸੀ। ਪਰ ਇੱਕ ਦਿਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ, ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਗੇ।

ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੇ ਕਦਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਹ 2004 ਵਿੱਚ ਮੋਰਾਰਕਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਬ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀਆਂ, ਬੇਰ, ਆੜੂ, ਜਾਪਾਨੀ ਅਪਰਿਕੋਟ, ਕੀਵੀ ਫਲ, ਗਿਰੀਦਾਰ, ਮਟਰ, ਬੀਨਸ (ਫਲੀਆਂ), ਬੈਂਗਣ, ਗੋਭੀ, ਮੂਲੀ, ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ, ਲਾਲ ਮਿਰਚ, ਪਿਆਜ਼, ਕਣਕ, ਮਾਂਹ ਦੀ ਦਾਲ, ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਜੌਂ ਆਦਿ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਦਾ ਉਸਦੀ ਆਮਦਨ ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ 4 ਤੋਂ 5 ਲੱਖ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ। ਕੇਵਲ ਇਹ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਮੋਰਾਰਕਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਾਂਤਾ ਦੇਸ਼ਟਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਫਾਉਂਦਾਤਿਓਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਜਿਸਟਰ ਵੀ ਕਰਵਾਇਆ।

“ਮੈਂ ਮੰਨਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਧੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।”

ਅੱਜ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਕਾਮਯਾਬ ਜੈਵਿਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਕੋਲ 31 ਬਿੱਘੇ ਸਿੰਚਾਈ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਵਿਚ ਲਾਭ ਕਮਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਐਨ. ਓ. ਐਨ. ਆਈ. ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦਿੱਲੀ, ਜੈਪੁਰ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੋਰ ਵਿਚ ਵੀ ਗਈ ਤਾਂ ਕਿ ਔਰਗੈਨਿਕ ਫਾਰਮਿੰਗ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਯਤਨ ਲਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਚ ਬੈਸਟ ਫਾਰਮਰ ਐਵਾਰਡ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 13 ਜੂਨ 2013 ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।

ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਧਰ ਤੇ ਇੰਨੀ ਵਡਮੁੱਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਪੂਰੀ ਵਾਹਵਾਹੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸਿਹਰਾ ਮੋਰਾਰਕਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਇਆ ‘ਤੇ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।

ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਾਂਤਾ ਕੋਲ ਦੋ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ 3 ਮੱਝਾਂ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ 30x8x10 ਦਾ ਇੱਕ ਵਰਮੀਕੰਪੋਸਟ ਪਲਾਂਟ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਸ਼ੂਆਂ ਗੋਬਰ ਅਤੇ ਖੇਤ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਭੂਮੀ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਜੜ੍ਹੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਸਪਰੇਅ ਐਪਰਚਰ ਵਾਸ਼, ਜੀਵ-ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਐਨ. ਐਸ. ਡੀ. ਐਲ. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਹੁਣ, ਕਾਂਤਾ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਵਿਚ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲ ਵੰਡਣ ਦੌਰਾਨ ਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਉਹ ਜੋ ਵੰਡ ਰਹੀ ਹੈ ਉਹ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਰਸਾਇਣਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣਗੇ।

ਕਾਂਤਾ ਦੇਸ਼ਟਾ ਵੱਲੋਂ ਸੰਦੇਸ਼:
“ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ”