ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ਼ੋਪੀਆਂ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਉੱਦਮੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਖੇਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰ, ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ, ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ, ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ। ਅਦਨਾਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੇ ਪੂਨੇ (Pune) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਪੀਠ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇੰਡਸਟਰੀਅਲ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਟਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਈ. ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਅਵੰਤੀਪੋਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਤੋਂ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਐੱਚ.ਆਰ. ਵਿੱਚ ਐਮ.ਬੀ.ਏ ਕੀਤੀ।

ਉਨਾਂ ਨੇ ਏ.ਐੱਲ. ਕਰੀਮ Souq Pvt. Ltd ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ “TUFA” ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ “TUFA” ਦਾ ਅਰਥ ਸੇਬ ਹੁੰਦਾ ਹਨ।

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ, “TUFA” ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਔਫਲਾਈਨ ਸਿੱਧੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ ਜਾਂ ਬਿਜ਼ਨੇਸ ਤੋਂ ਬਿਜ਼ਨੇਸ ਤੱਕ ਸਿੱਧਾ ਵੇਚਣਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ 30% ਤੋਂ 40% ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਨਾਲ ਹੀ, ਕਈ ਹੋਰ ਐਗਰੀਟੈੱਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਉਣਗੇ। ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਸੇਬ, ਅਖਰੋਟ, ਬਾਦਾਮ, ਕੇਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਖਰੀਦਣਯੋਗ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਸੇਬਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਵੇਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸੇਬਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੈਕੇਜ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕੇਸਰ, ਅਖਰੋਟ, ਬਾਦਾਮ, ਸ਼ਿਲਾਜੀਤ, ਲੈਵੇਂਡਰ ਤੇਲ, ਕੌਫੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।

ਅਦਨਾਨ ਅਲੀ ਜੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ‘ਚ ਗਾਹਕਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਹ ਨਾ ਕੇਵਲ ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਉਂਦੇ ਬਲਕਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਚੋਲੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਬ੍ਰਾਂਡ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਵੇਚਦੇ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਵੀ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਉਦਯੋਗ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ।

2010 ਵਿੱਚ ਰਿਸਰਚ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਮੁੱਲ ਦਾ 20% ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਦਨਾਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਜੀ ਨੇ MBA ਕੀਤੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਿਸਰਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਥੋਕ ਅਤੇ ਰਿਟੇਲ ਦੇ ਰੇਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅੰਤਰ ਹੈ।

ਅਦਨਾਨ ਜੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਗ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਉਤਪਾਦ ਹਨ। TUFA ਨੇ ਸੇਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੈਕ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਮਾਰਕੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਆਇਆ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕੇਸਰ, ਅਖਰੋਟ, ਬਾਦਾਮ, ਲੈਵੇਂਡਰ ਤੇਲ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।

ਅਦਨਾਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਜੀ ਨੇ ਇਕੁਇਟੀ, ਸਮਾਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀ-ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ-ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟ ਸਹਾਇਤਾ, ਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਏਕੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸਫਲ ਖੇਤੀ-ਕਿਸਾਨ ਬਣਨਾ ਹੈ।

“TUFA” ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਤੋਹਫ਼ਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਫਾਰਮ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਿਲਾਵਟ ਜਾਂ ਕੈਮੀਕਲ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਖਣਿਜ, ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਅਤੇ ਚਿਕਿਤਸਕ ਮੁੱਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਖਰੋਟ, ਬਾਦਾਮ, ਕੇਸਰ, ਅਤੇ ਲੈਵੇਂਡਰ ਤੇਲ ਆਦਿ। ਇਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 30% ਘੱਟ ਮਹਿੰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਖਾਨ ਜੀ ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਮਰਥਨ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਰਹੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ NIAM ਜੈਪੁਰ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ SKUAST ਕਸ਼ਮੀਰ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ IUST ਕਸ਼ਮੀਰ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ CIED IUST ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਬਾਗਬਾਨੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਰਗੇ ਕਈ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਓਥੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਾਣਯੋਗ ਉਪ ਰਾਜਪਾਲ, UT ਚੇਅਰਮੈਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਨੋਜ ਸਿਨਹਾ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਫਰੈਂਚਾਈਜ਼ੀ ਮਾਡਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਅਦਨਾਨ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਚਾਣ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਹੋਰ ਅਲੱਗ ਉਤਪਾਦ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ। ਉਹ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਅਤੇ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਣ। ਉਹ ਫ੍ਰੈਂਚਾਇਜ਼ੀ ਮਾਡਲ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਅਦਨਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਪੂੰਜੀ ਨਿਵੇਸ਼, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੁਹਾਰਤ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਕੋਵਿਡ-19 ਦੌਰਾਨ, ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਚੀਜ਼ਾਂ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਅਦਨਾਨ ਅਲੀ ਨੇ ਅਗਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ‘TUFA’ ਨੂੰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਉਪਜ ਵੇਚਣ ਦਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਹ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਂਡ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਜਬ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਉਤਪਾਦ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਗੇ।

ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਧੰਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਹਰੇਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਾਣਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।