ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ

ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੋ

 ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਫ਼ਲ ਉੱਦਮ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕੇਵਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਹੋਣਾ ਭਾਰੀ ਕਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਾਹਜ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪਰਿਣਾਮਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪਰਿਣਾਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਕਈ ਵਿਕਲਪਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਉਹ ਕਿਸਾਨ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ, ਆਦਰਸ਼ ਮਾਰਕਿਟਿੰਗ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਟੁੱਟਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਦੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ, ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੀ ਇਸ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਅਪਨਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਸਥਿਤ ਵਕੀਲ ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੱਲੀ ਬਾਜਵਾ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਫ਼ਲ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਬਣੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਵਾਂਗ ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲ ਵੀ ਬਣਾਇਆ।

ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹੋਏ- “ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਹ ਖੇਤੀ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪੇਸ਼ੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਆਮਦਨ ਦਾ ਨਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਰਹਿਣਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵੀ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਯਕੀਨੀ ਢੰਗ ਜਾਂ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਅਪਨਾਇਆ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਂਵਾਲੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਫਲਾਂ ਦੇ ਬਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਰਬੇਰਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਸਜਾਵਟੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਅਣਜਾਣ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਲਾਬ ਅਤੇ ਗੁਲਨਾਰ (ਲਾਲੀ) ਦੀ ਵੀ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ।

“ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਤੇ ਉਚਿੱਤ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕੇਵਲ ਤੱਦ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਵਧੀਆ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮੈਂ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੋਂ ਵੀ ਮਦਦ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ।” – ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ

ਹੁਣ ਵੀ ਸੰਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਨਵੀਆਂ ਮੰਡੀਕਰਨ ਨੀਤੀਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਲਾਭ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸੰਦੇਸ਼

ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਹਨ ਤਾਂ ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਉੱਦਮ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾੱਲੀਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮੌਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਲਾਭ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਰਤੋਲ

ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੋ

53 ਸਾਲ ਦੇ ਕਿਸਾਨ – ਸਰਦਾਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਰਤੋਲ ਨਵੀਂਆਂ ਉੱਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁੱਗਣਾ ਲਾਭ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ

ਖੇਤੀ ਸਿਰਫ ਪਸ਼ੂ-ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਹਲ ਚਲਾਉਣ ਤੱਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ… ਬਲਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ!

ਅੱਜ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੈ। ਬੀਜਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਨਤ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਰੋਪਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀਆਂ ਨਵੀਂਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੱਕ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਿਸੇ ਰਾੱਕੇਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਿਸਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਦਲਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ‘ਚ ਪੈਂਦੇ ਪਿੰਡ ਸਰੋਦ ਦੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਸ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਰਤੋਲ ਨੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਤੱਥ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ।

ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਲਈ 32 ਸਾਲ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਰਤੋਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਕਾਰ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 50 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ। ਬਿਹਤਰ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 47 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਭੂਮੀਗਤ ਪਾਈਪ ਲਾਈਨ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਹੋਇਆ।

ਖੇਤੀ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਖੇਤੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਲਈ। ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 4000 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ਵਿੱਚ ਦੋ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਪੋਲੀਹਾਊਸਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਖੀਰੇ ਅਤੇ ਜਰਬੇਰਾ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਖੀਰੇ ਅਤੇ ਜਰਬੇਰਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 7.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।

ਸ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਰਤੋਲ ਦੇ ਲਈ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦਾ ਧੰਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਨੂੰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੀ ਉੱਨਤ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ। ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰੇ ਨੇ ਫਾਰਮ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ‘ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਸ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਰਤੋਲ ਨੇ ਆਲੂ, ਮਿਰਚ, ਤਰਬੂਜ਼, ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ, ਕਣਕ ਆਦਿ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣੀ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।

ਉਪਲੱਬਧੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ..
ਪਾਣੀ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣਾ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸ-ਪਲਾਂਟਰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਅ-ਟੱਨਲ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਦਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਉਪਲਬਧੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਰੱਕੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

ਪੁਰਸਕਾਰ
• “ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਨਮਾਨ” ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।
• ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਲਈ “ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨਮਾਨ” ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।

ਸੰਦੇਸ਼
“ਬਾਗਬਾਨੀ ਇੱਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਖੇਤੀ ਦੇ ਢੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਲਾਗਤ ਤਕਨੀਕਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।”