ਸਣ ਸੇਮ ਵਾਲੀਆ ਜ਼ਮੀਨਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੀਆ ਜ਼ਮੀਨਾ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਰੇਤਲੀ ਚੀਕਣੀ ਜਾਂ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਸਭ ਤੋ ਢੁੱਕਵੀਆ ਹਨ ।

ਜਮੀਂਨ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਵਾਹ ਕੇ ਭੁਰਭੁਰਾ ਕਰ ਲਉ। ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ  ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਨਮੀ ਹੋਣੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ । ਚੰਗੀ ਨਮੀ ਬੀਜ ਨੂੰ ਪੁੰਗਰਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ।

 ਖਾਦਾਂ ( ਕਿਲੋ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ) 

 ਤੱਤ ( ਕਿਲੋ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ)

ਹਰੀ ਖਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਫਾਸਫੋਰਸ 16 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਾਉ । ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਵਾਲੀ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋ ਨਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਵਾਲਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਲਈ 4-6 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । 

ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਗੋਡੀ ਕਰੋ।

ਹਰੀ ਖਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਦੋ- ਤਿੰਨ ਪਾਣੀ ਮੌਸਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਬੀਜ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਫੁੱਲ ਆਉਣ ਸਮੇ ਅਤੇ ਦਾਣੇ ਬਣਨ ਸਮੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨਹੀ ਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਬੀਜ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਫਸਲ ਨੂੰ ਬੀਜਣ ਤੋ 150 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ( ਅੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ) ਕੱਟ ਲਉ ਅਤੇ ਹਰੀ ਖਾਦ ਵਾਲੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਬੀਜਣ ਤੋਂ 45-60 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਰਲਾ ਦਿੳ।

1.Punjab Agricultural University Ludhiana

2.Department of Agriculture

3.Indian Agricultural Research Instittute, New Delhi

4.Indian Institute of Wheat and Barley Research

5.Ministry of Agriculture & Farmers Welfare